Gevoelens en emoties in ieder rouwproces

Iedereen rouwt op een persoonlijke manier en in een eigen tempo. Toch zijn er gemeenschappelijke kenmerken die je bij elke rouwende kunt aantreffen:

het voortdurend heen en weer geslingerd worden tussen het verlies en het oppakken van je veranderde leven.

Het moeilijke hieraan is dat dit zich vanzelf in je afspeelt. Die wisselende stemmingen en emoties overkomen je. Uiteindelijk wordt die slingerbeweging minder totdat je jouw balans hebt gevonden.

Duaal Proces Model

Die slingerbeweging bestaat uit twee delen:

- Je bent volledig op het verlies gericht. Je wordt met de leegte en het gemis van je overleden dierbare geconfronteerd. Je merkt dat je leven niet meer is zoals het was en je kijkt ook met een andere blik naar de wereld.

- Je richt je op je toekomst. Je probeert je dagelijks leven op te pakken en deel te nemen aan je nieuwe leven.

Deze twee delen lopen in elkaar over en doen zich vaak en snel voor. Dat maakt rouwen ook zo zwaar en ingewikkeld. Ben je net lekker bezig met je dagelijkse dingen, stromen de tranen ineens.

Hoe ga je om met de pijn in rouw

Pijn, zowel psychisch als fysiek, is een essentieel onderdeel van je rouwproces. Je moet het zoveel mogelijk toelaten want als je pijn onderdrukt, rouw je niet volledig en kun je ook plezier moeilijk toelaten in je leven. Bovendien kan onderdrukte pijn van rouw later keihard terugkeren.

Realiseer je hoe je je voelt met die pijn; waar voel je het en in welke mate? Diep van binnen weet je dat dit met het onomkeerbare van het verlies te maken heeft. Probeer dit feit te erkennen, laat het tot je doordringen. Vind een nieuwe manier om de relatie met je overleden dierbare in stand te houden.

Boosheid, woede en kwaadheid in rouw

De intensiteit ervan kan je overrompelen. Je hebt je misschien nog nooit zo gevoeld en je herkent jezelf niet meer. De heftigheid van deze gevoelens kan je de controle over jezelf doen verliezen waardoor je op een manier reageert die anderen niet van je verwachten. Vaak heb je er later ook spijt van.

Die woede en boosheid kunnen op een dieper niveau op angst of frustratie zijn gebaseerd. Wat jij hebt meegemaakt bezorgt jou angst en het frustreert je dat je er niets meer aan kunt doen. Dat gevoel van machteloosheid maakt je kwaad. Omdat het ongewenst is om je emotioneel ongeremd te uiten, krop je het op en juist dat maakt het nog erger. Je gedachten buitelen over elkaar heen en je hersenen functioneren niet zoals ze altijd deden. Dit kan ook in lichamelijke klachten tot uiting komen.

Kwaad worden, boos zijn en woede voelen zijn normale reacties in rouw. Ze hebben te maken met de band die je met je overleden dierbare hebt, met gevoelens van schuld, spijt, schaamte en met gedachten over verleden en toekomst.

Wat kun je zelf tegen deze emoties doen

In je hersenen bevindt zich de amygdala: een zenuwcentrum dat emoties als bedroefdheid, verlies, bedreiging, emotionele herinneringen, angst, onrust en kwaadheid verwerkt.

Om je rustiger te voelen en je boosheid te verminderen kun je je amygdala gaan kalmeren. Dit kan bijvoorbeeld met yoga, meditatie of wandelingen in de natuur.

Het gaat er bij kwaadheid om dat je gezonde manieren zoekt om je woede te uiten. Heb geduld met jezelf. Ook dit hoort bij je rouwproces. Praat of schrijf erover en blijf lichamelijk in beweging. Dit klinkt eenvoudiger dan het is want in rouw buitelen juist de schadelijke gedachten over elkaar heen.

In je rouwproces is je brein op overleven gericht

Vechten, vluchten of bevriezen: de normale reacties in rouw.

Juist dan krijgen schadelijke gedachten de gelegenheid om heel geniepig een plekje in je brein te veroveren. Hierdoor ga jij op een verkeerde, vaak negatieve, manier naar de werkelijkheid kijken.

Herken deze schadelijke gedachten in jouw brein

- Je trekt in bepaalde situaties de verkeerde conclusie. In rouw denk je niet helder en kun je verward zijn.

- Je generaliseert teveel.

- Je laat je door je emoties leiden waardoor je overal snel een etiket opplakt.

- Je hebt een gering gevoel van eigenwaarde. 

- Je ziet geen tussenvormen: alles is zwart/wit. Iets is of goed of verschrikkelijk.

- Zou of Had -uitspraken of gedachten:

  Ik zou sterk moeten zijn.

  Ik zou me dankbaar moeten voelen.

  Ik had meer moeten doen.

  Ze zouden toch moeten weten wat ik nodig heb.

- Controle- gedachten;

  Als ik de controle had gehad, was hij/zij niet overleden.

  Als ik de controle had, had ik... kunnen voorkomen.

  Ik had op dat moment de controle niet dus ik heb gefaald.

Deze gedachtegang bezorgt jou schuldgevoelens.

De functie van schuldgevoelens in rouw

Schuld is een normale reactie in je rouwperiode. Je voelt je verantwoordelijk voor de dood van je dierbare en je voelt je ook hulpeloos: het is gebeurd, je kunt niets meer doen, je kunt het niet meer terugdraaien.

Doordat je met een schuldgevoel worstelt, leidt dit je af van de leegte in je leven.  Het zorgt er op de een of andere manier voor dat je nog met je overleden dierbare bent verbonden. Je wilt begrijpen wat er is gebeurd. Je gaat verklaringen zoeken. Alles om maar weer controle over het leven en over die gebeurtenis te krijgen. 

Het gevaar bestaat dat je in een kringetje blijft ronddraaien want je zoekt antwoorden voor iets waarop de echte antwoorden eigenlijk niet te vinden zijn.

Hoe raak je schuldgevoelens kwijt

Schuld geeft jou het gevoel dat je een slecht persoon bent. Vraag jezelf af of dit echt waar is. Op dat moment deed je het beste wat je kon doen met de informatie die je toen had. Er speelden toen ook andere factoren een rol waar jij geen macht over had.

Verwachtte je niet teveel van jezelf?

Je bekijkt die gebeurtenis in het verleden vanuit je perspectief in het heden. Dat is niet eerlijk tegenover jezelf.

Erken dat je je schuldig voelt maar dat je niet schuldig bent.

Onderzoek wat jij over jezelf en het leven gelooft. Daaruit zijn die verkeerde overtuigingen van schuld ontstaan. Houd je intensief met je schuldgevoel bezig en probeer het onderliggende gevoel, dat er vaak de werkelijke oorzaak van is, te achterhalen. Dit kan bijvoorbeeld eenzaamheid zijn.

Probeer dan je schuldgevoelens om te zetten in gevoelens van liefde en dankbaarheid. Deze verandering van je overtuigingen zal ook de stress in je lichaam verminderen.

Richt je gedachten en aandacht op simpele dingen waar je voor jouw gevoel wel de controle over hebt zoals gezond eten, voldoende drinken, rustige ademhaling en lichaamsbeweging. Deze handelingen geven je een beetje een gevoel van macht in je rouwproces zodat gedachten van hoop ruimte krijgen.

Sta jezelf altijd toe te voelen want daaruit kan verandering ontstaan.

Klik op de button voor je reactie: